Upprifjun + lagaumgerð verðtryggðra jafngreiðslulána + óverðtryggt jafngreiðslulán
Hér á eftir skoðum við lagalegu hlið verðtryggingarinnar á húsnæðis lánum og útskýrum hvernig jafngreiðslu lánin eru reiknuð en fyrst smá upprifjun á grein 1 til og með grein 4 í Fréttatímanum.
1. grein þá var samanburður á óverðtryggðu jafngreiðslu láni og verðtryggðu jafngreiðslu láni með tilliti til breytinga á höfuðstól við afborganir. Óverðtryggðu lánin lækka en verðtryggðu lánin hækka (þ.e skuld eykst) þegar líður á lánstímann.
2.grein útskýrði hvernig lánin hækka. Það er með að reikna á höfuðstól
Áfallnar verðbætur og bæta á höfuðstól til að fá ársloka verðlag sem er Eftirstöðvar með verðbótum. Þessi verðbóta reikningur er ennþá í gildi hjá einstaklings lánum en Verðbólgu reikningskil voru afnumin 2001 þar sem lögum nr.144/1994 var breytt fyrir félög (en ekki einstaklinga)
3.grein Tengdi hugtökin Áfallnar verðbætur og Eftirstöðvar með verðbótum við útreikninga jafngreiðslu lánanna. Og sagt var frá að Seðlabankinn samþykkir reglur sem þessi útreikningur byggist á.
- grein gerði grein fyrir hvernig láveitendur koma sér saman um aðferð til að skerða innborganir á höfuðstól lána sem nemur svo hárri upphæð að ca. helmingur inborgunar á höfuðstól hverfur (er stolið) og lækkar ekki höfuðstólinn. Sé borgað 500þús inn á, nú eða 4 milljónir, til dæmis, þá fer aðeins helmingur inn á lánið. Lánastofnunin hirðir hitt.
Auk þess var vakin athygli á að uppgreiðslugjald var frá 2% og upp í ca 17% og héraðsdómur hefur dæmt í des 2020 uppgreiðslugjaldið ólöglegt. Ég hef ekki kynnt mér efni dómsins svo ekki meira um þetta þetta uppgreiðslugjald að segja.
Sjá: Lög um vexti og verðtryggingu (af vef Alþingis) 2001 nr. 38 26. maí
- gr.
Heimilt er að verðtryggja sparifé og lánsfé skv. 13. gr. sé grundvöllur verðtryggingarinnar vísitala neysluverðs sem Hagstofa Íslands reiknar samkvæmt lögum sem um vísitöluna gilda og birtir mánaðarlega í Lögbirtingablaði. [Vísitala sem reiknuð er og birt í tilteknum mánuði gildir um verðtryggingu sparifjár og lánsfjár frá fyrsta degi þar næsta mánaðar.] - kafli.Ýmis ákvæði um vexti.
Vert er að benda fólki að kynna sér kafla II, III og V í þessum lögum um vexti, því þar er hvergi lagaheimild til að reikna vísitölu á vexti í húsnæðis lánum. (en það er iðkað í praxís í úreikningi verðtryggðra jafngreiðslu lána. Það verður sýnt í næstu grein) Þessi laga texti að ofan myndar laga ramma að útreikningi verðtryggðra lána.
Hérna næst skulum við sjá hvernig janfgreiðslulánin eru reiknuð og við byrjum á óverðtryggðum annuitetslánum:
Annuitets lán eru reiknuð eftir óaðlaðandi formúlu. Áhugasamir geta „googlað“ hvernig hún lítur út en úreikningur hennar er tvískiptur.
Fyrst reiknar formúlan vextina 10mill*4,7%/12 = 39.167 og svo bætir formúlan afborguninni við kr.7,083- og svo eru tölurnar lagðar saman og þannig fæst kr.46.440- sem er óbreytt afborgun yfir lánstímann.
Höfuðstóllinn lækkar smá og þá minnka vextir og meira fer í afborgunina og
á 23. ári eru vextir sama tala og afborgun lánsins og eftir það eru lægri hluti í vexti og meira fer í að borga niður höfuðstólinn sjálfann.
Græni dálkurinn til vinstri sýnir hvernig stærri hluti fer inn á sjálft lánið.
Græni dálkurinn til hægri sýnir hvernig lánið lækkar og það lækkar hraðast eftir miðjan lánstímann.
Lán upp á 10 millj. er endurgreitt rúmlega tvöfalt til baka með vöxtum (upp á 4,7%). Sjá tvær neðstu línurnar í grænum lit Þær verða notaðar í næstu grein.
Í næstu grein sjáum við Verðtryggðu jafngreiðslu lánin reiknuð með nauðsynlegum útskýringum.
,,Allir lánveitendur sem lána verðtryggð lán, stela af lántökum“
