Guðmundur Ingi Guðbrandsson, félagsmálaráðherra, var gestur í Samfélagsvaktinni laugardaginn 15. janúar. Þar sagðist hann hafa sterkt umboð stjórnarflokkana til að ráðast í löngu tímabærar breytingar á almannatryggingakerfinu.
Ráðherra lítur á endurskoðunina sem verkefni í þremur liðum.
Í fyrsta lagi að einfalda kerfið. Það þarf að gera það gagnsærra, skiljanlegra og einfaldara. Hugsanlega þarf að sameina einhverja greiðsluflokka, draga úr skerðingum og sérstaklega innbyrðis skerðingum. Það verður að verða samstaða um hvernig fólk er metið inn í kerfið.
Þetta telur ráðherra vera grundvallar atriðin þegar kemur að einföldun, þannig að fólk geti séð sér farborða, og við getum aukið þátttöku fólks á vinnumarkaði.
Þegar kemur að aukinni þátttöku á vinnumarkaði telur Guðmundur að tvennt skipti mestu máli. Í fyrsta lagi að það séu störf í boði. Sveigjanleg störf sem þarf að fara í stórátak í að auka framboð á.
„Þá er ég ekki bara að hugsa um hlutastörf, heldur líka það sem við ættum að kalla fjölbreytt eða sveigjanleg störf. Því að eitt er manneskja sem er með skerta starfsgetu og getur unnið kannski 40-50% á dag, alla daga. Svo erum við líka með fólk sem getur kannski unnið 70 – 100% í einn mánuð, og svo ekkert í hálfan mánuð.“
Guðmundur telur mikilvægt að við náum betur utan um þennan fjölbreytileika með auknum stuðningi og þjónustu á vinnumarkaðinum. Þar telur ráðherra að hið opinbera þurfi að ganga fram fyrir skjöldu og fjölga hluta- og sveigjanlegum störfum, en að atvinnurekendur þurfi jafnframt að vera með í liðinu.
Jafnframt þarf að leggja stóraukna áherslu á endurhæfingu, bæði fyrirbyggjandi aðgerðir, svo fólk fari síður inn á örorku en einnig að hjálpa fólki út af örorku að minnsta kosti að hluta til, og út á vinnumarkaðinn.
„Þetta held ég þurfi að liggja fyrir áður en að kerfisbreytingin sjálf á sér stað, eða þarf allaveganna að haldast í hendur.“
„Mér finnst vera lykilatriði, og það er í stjórnarsáttmála, að fólk hafi val um að færast yfir í nýtt kerfi og geti farið til baka. Þetta er hluti af því að búa til traust um breytingarnar“
Guðmundur telur jafnframt mikilvægt að góð samvinna verði um þessar aðgerðir, og að þær unnar í nokkrum skrefum. Það kallast á við það sem ÖBÍ hefur farið fram á, að settur verði skýr tímarammi um breytingarnar, og sú kjaragliðnum sem orðið hefur hjá öryrkjum, leiðrétt í skrefum.
Þuríði Hörpu Sigurðardóttur hugnast málflutningur ráðherra ágætlega, og hann gefi fyrirheit um að vel verði farið af stað, þó óskandi væri að það gerðist sem fyrst, að við förum að sjá einhvern tímapunkt um að lagt verði af stað. Þuríður ítrekaði að fatlað fólk á margt hvert aðgang að vinnumarkaðnum nú þegar, en þær skerðingar sem nú eru, koma algerlega í veg fyrir þátttöku þess, stíga þurfi stór skref í upphafi til að breyta því.
Aðspurður hvað nýtt kerfi eigi að uppfylla að lokinni endurskoðun sagði Guðmundur að hans afstaða væri að kerfið ætti að uppfylla það að fólk sem ekki getur verið á vinnumarkaði, hafi þann stuðning frá ríkinu að það geti lifað sómasamlegu lífi. Hvernig sómasamlegt líf er skilgreint er kannski ekki alveg ljóst, við höfum skilgreiningar eins og lágmarks laun og fleiri.
„Ég held að eitt að leiðarljósum okkar eigi að vera heimsmarkmið Sameinuðu þjóðanna . Mörg þeirra fjalla um félagslegar áherslur, jafnrétti, örugga afkomu og lífsgæða. Ég vil sjá okkur á þeim stað að fólk sem ekki getur unnið fyrir sér sjálft, komist af, nái endum saman, held ég sé ágætt orðalag, og að fólk sem geti unnið, það fái til þess tækifæri.“
„Gleymum því ekki heldur að lífsgæðin sem felast í því að vera þátttakandi í samfélaginu held ég geti aldrei verið ofmetin.“
Ráðherra minnir á að fyrirtæki sem munu leggja sig eftir að hafa sem mestan fjölbreytileika í mannauð sínum, muni til lengri tíma litið skapa sér meiri samkeppnishæfni.
Ríkidæmið mun ekki einungis aukast hjá þeim sem fá tækifæri til að verða öflugri þátttakendur í samfélaginu, heldur líka hjá þeim sem eiga samskipti við þau hvort sem talað er um samstarfsfólk á vinnumarkaði eða annars staðar í samfélaginu, en ekki síður þeim fyrirtækjum sem leita eftir að auka fjölbreytni mannauðsins.
Þátturinn í heild er aðgengilegur á Facebook síðu ÖBÍ, sem og Youtube.
