Á síðustu árum hefur farið vaxandi fjöldi Íslendinga sem ákveða að flytja til Danmerkur í leit að betri lífskjörum. Helstu ástæður þessa flutnings eru há húsnæðis- og matarverð á Íslandi, sem hefur skapað óviðráðanlegan fjárhagslegan þrýsting fyrir margar fjölskyldur og einstaklinga.
Fjárhagslegur þrýstingur á heimilin
Húsnæðisverð á Íslandi hefur lengi verið í hæstu hæðum, sérstaklega á höfuðborgarsvæðinu. Fólk er nú að greiða stóran hluta af launum sínum í leigu eða afborganir húsnæðislána. Á sama tíma hefur matarverð hækkað hratt, ekki síst vegna hás innflutningskostnaðar og takmarkaðs framboðs á innlendum vörum. Þetta hefur leitt til þess að venjuleg innkaupakarfa kostar stóran hluta af mánaðarlegum tekjum meðalheimilisins.
Samkvæmt nýlegum skýrslum hafa 20% heimila á Íslandi sagst eiga erfitt með að ná endum saman. Fjölskyldur með börn eru sérstaklega viðkvæmar fyrir þessum kostnaði, þar sem viðbætur vegna skólamáltíða, tómstunda og annars nauðsynlegs getur verið þungbær.
Hvers vegna Danmörk?
Danmörk hefur lengi verið vinsæll áfangastaður fyrir Íslendinga. Landið býður upp á hagstæðari húsnæðisverð og almennt lægra matarverð. Þar að auki er félagslegt kerfi Danmerkur vel þróað og veitir sterkan stuðning til fjölskyldna, námsmanna og lágtekjufólks. Margir Íslendingar sem flytja þangað geta einnig nýtt sér norrænt samstarf og menningartengsl, sem gerir aðlögunina töluvert auðveldari.
Íslendingar sem flytja til Danmerkur nefna einnig breiðara úrval af menntunartækifærum og heilbrigðisþjónustu sem ástæður fyrir vali sínu. Í viðtölum hefur fólk talað um það hvernig lífsgæði þeirra hafa batnað eftir flutninginn, bæði fjárhagslega og félagslega.
Áhrif á íslenskt samfélag
Þessi þróun hefur áhrif á Ísland. Þegar fólk flytur úr landi missir samfélagið mikilvæga þætti eins og hæft vinnuafl og fjölbreyttan hóp neytenda. Sérfræðingar hafa varað við því að þessi þróun geti leitt til frekari félagslegrar og efnahagslegrar misskiptingar.
Stjórnvöld á Íslandi hafa reynt að bregðast við með því að kynna nýjar húsnæðislausnir og stuðningsúrræði fyrir tekjulægri hópa. Þó hefur sú gagnrýni komið fram að aðgerðirnar séu of seinar og ekki nægjanlega róttækar til að stemma stigu við útflutningi fólks.
Framtíðin
Ef ekkert er að gert má búast við áframhaldandi fólksflótta til landa eins og Danmerkur. Þetta undirstrikar mikilvægi þess að stjórnvöld taki á brýnustu vandamálunum á húsnæðis- og matarmarkaði. Með því að skapa aðgengilegra og hagstæðara umhverfi fyrir almenning er von til að hægt verði að stöðva þessa þróun og jafnvel snúa henni við.
Á meðan eru margir Íslendingar að leita vonar í nýju landi, þar sem þeir sjá betri framtíð fyrir sig og fjölskyldur sínar.
Stutt viðtal við fjölskyldufaðir sem flutti til Danmerkur:
Spyrill: Hvað varð til þess að þú og fjölskylda þín ákváðuð að flytja frá Íslandi til Danmerkur?
Svar: Við vorum búin að vera á Íslandi í mörg ár og höfðum alltaf vitað að húsnæðismarkaðurinn þar væri þungur fyrir okkur sem ungt fólk með börn. Við höfðum safnað upp ágætis innborgun til að kaupa hús á Íslandi, en þegar við sáum hversu mikið við gætum fengið fyrir sömu upphæð í Danmörku, ákváðum við að skoða málið nánar. Á endanum áttaði ég mig á því að innborgunin sem hefði dugað fyrir 20-30% af húsi á Íslandi nægði til að kaupa hús staðgreitt á Jótlandi.
Svar: Lífið hefur breyst gríðarlega til hins betra. Fyrir það fyrsta er húsnæðisöryggið algjört. Við eigum húsið okkar skuldlaust, sem hefur tekið mikinn fjárhagslegan þrýsting af okkur. Þetta hefur leyft okkur að leggja meiri áherslu á að njóta lífsins og eyða meiri tíma með börnunum.
Annað sem við tókum strax eftir var hversu aðgengilegt allt er. Skólarnir eru frábærir, félagskerfið er sterkt og daglegt líf er minna stressandi. Hér er meiri áhersla lögð á jafnvægi milli vinnu og einkalífs, sem hefur bætt lífsgæði okkar til muna.
Svar: Það var vissulega krefjandi í byrjun. Þó að við værum með góðan grunn í ensku og vissum eitthvað smávegis í dönsku, þurftum við að læra tungumálið betur til að komast inn í samfélagið. Danir hafa hins vegar verið mjög hjálpsamir og umburðarlyndir gagnvart okkur sem nýbúum. Það hjálpaði líka að krakkarnir lærðu dönsku mjög hratt í skólanum.
Flutningsferlið sjálft var líka miklu einfaldara en við héldum. Við fengum mikla aðstoð við að finna húsnæði og koma börnunum inn í skóla. Kerfið hér er mjög vel skipulagt og auðvelt að fá upplýsingar og aðstoð.
Spyrill: Finnst þér eitthvað vanta úr íslensku samfélagi miðað við það danska?
Svar: Það sem við söknum mest er íslenska náttúran og tengingin við fjölskyldu og vini. Við reynum að koma í heimsókn og halda sambandi. En hvað varðar daglegt líf, þá höfum við ekki fundið fyrir neinni eftirsjá. Lífið hér er bara öðruvísi og að mörgu leyti betra.
Svar: Ég myndi segja að það sé vel þess virði að skoða möguleikana. Sérstaklega ef fólk er að glíma við húsnæðisvandamál á Íslandi eða vill meiri stöðugleika í fjármálum. Það er þó mikilvægt að vera opinn fyrir breytingum, læra tungumálið og gefa sér tíma til að aðlagast. En fyrir okkur hefur þetta verið ein besta ákvörðun sem við höfum tekið.
Spyrill: Takk kærlega fyrir að deila sögunni þinni. Við óskum ykkur alls hins besta í nýju lífi í Danmörku.
Svar: Takk fyrir, það var ánægjulegt að segja frá þessu!
