Hvar er Íslensk raforkustefna?

 

Allar orkutilskipanir ESB sem hingað til hafa komið fram hafa stefnt að samræmingu og samþættingu orkumarkaðarins auk fullrar markaðsvæðingar á framleiðslu og sölu raforku. Eitt meginstefnumið orkupakka 3 er að útrýma hindrunum á tengingum við hinn svokallaða innri orkumarkað. Orkupakki 4 sem ESB kynnti á dögunum og tekur við af orkupakka 3 felur í sér nokkuð afdráttarlausa kröfu um tengingar allra aðildarríkja yfir landamæri auk verulegar aukinnar valds og miðstýringar sambandsins í orkumálum.
Verði orkupakki 3 innleiddur á Íslandi með þeim fráleitu rökum að hann skipti ekki máli, hafi engin áhrif á Íslandi og að við verðum að innleiða hann fyrst við hófum þessa vegferð og innleiddum orkupakka 1 og 2 ásamt öðrum tilskipunum ESB og að ESB fari í fýlu við okkur ef við innleiðum hann ekki, hvernig mun þá fara með innleiðingu orkupakka 4? Líklega mun sömu rökum verða beitt til að þrýsta á innleiðingu hans.
Þörf er á að líta til framtíðar og móta framtíðarstefnu Íslands í orkumálum með hagsmuni Íslands í huga. Lengi hefur verið miðað við að heildarorkuframleiðslugeta hérlendis með vatnsaflsvirkjunum sé um 30 þúsund GWst. Þegar hafa verið virkjaðar tæplega 14 þúsund GWst. Auk þess eru möguleikar á virkjun jarðhita og vindorku. Um það bil 80% af framleiddri raforku hérlendis í dag er seld til stóriðjufyrirtækja. Menn geta haft deildar meiningar um þá stóriðju sem er í dag til staðar á landinu, en ýmiss annar orkufrekur iðnaður hefur undanfarið verið að ryðja sér rúms á landinu svo sem gagnaver.

Garðyrkjubændur nota mikla raforku en við erum þó ekki enn sjálfbær um framleiðslu ávaxta, grænmetis, krydds og blóma heldur flytjum inn garðyrkjuafurðir í stórum stíl með tilheyrandi kolefnisspori.
Fljótlega verður óheimilt að flytja inn bifreiðar sem ganga fyrir jarðefnaeldsneyti, rætt hefur verið um aukna rafvæðingu skipaflotans og gengur ný Vestmannaeyjaferja til að mynda fyrir rafmagni.
Sveitarfélög hafa að undanförnu ýtt undir vistvænan ferðamáta starfsmanna sinna m.a. með notkun rafmagnshjóla og svo mætti lengi telja. Allar þessar breytingar kalla á aukna raforkuframleiðslu. Rétt væri að skoða í heildarsamhengi þörf og mögulega nýtingu raforku innanlands fremur en að hlaupa á eftir kröfum ESB um innri raforkumarkað og vistvæna orku fyrir alla.
Nú geta verið skiptar skoðanir á því hvort skylda okkar sé að deila okkar umhverfisvænu raforku til að leggja okkar af mörkum í loftslagsmálum, en við getum gert það á okkar forsendum og undir stjórn íslenskra stjórnvalda. Til dæmis með því að efla íslenskan iðnað og landbúnað, auka með því sjálfbærni þjóðarinnar og draga um leið úr því kolefnisspori sem óhjákvæmilega fylgir innflutningi á vörum.
Við þurfum ekki að gefa frá okkur vald yfir orkumálum til þess. Ýmsir umhverfissinnar á Íslandi sem nú virðast tilbúnir til að flytja þetta vald til stofnana ESB hafa í gegn um tíðina staðið mjög gegn öllum virkjanaáformum og lagningu háspennulína um landið sem þó eru nauðsynleg til að tryggja raforku og flutning hennar hérlendis. Hvernig stendur á því að sömu aðilar eru tilbúnir til að afsala sér valdi yfir ráðstöfun íslenskra orkuauðlinda? Hér er um óskiljanlega þversögn að ræða.
Við höfum full not fyrir okkar raforku innanlands og við eigum að nýta hana skynsamlega til hagsbóta fyrir íslenskt samfélag. Sú raforka sem við höfum tök á að framleiða er aðeins dropi í hafið þegar litið er til hinnar miklu þarfar sem er til staðar í Evrópu fyrir vistvæna orku. Útflutningur á vistvænni raforku til annarra Evrópuríkja myndi vissulega hjálpa ESB við að nálgast sín markmið um hlutfall endurnýjanlegra orkugjafa í heildarraforkuframleiðslu en myndi þó ekki hafa nein úrslitaáhrif hvað það varðar.
Hins vegar myndi innleiðing orkupakka 3 og 4 geta þjónað gróðasjónarmiðum ýmissa aðila vel sem sæju hag sinn í að leggja sæstreng til landsins til að selja vistvæna raforku erlendis. Gallinn er að sá ágóði sem fengist af slíkri raforkusölu myndi að öllum líkindum ekki skila sér í vasa íslensku þjóðarinnar heldur erlendra fjárfesta og íslenskra auðmanna. Við sætum hins vegar uppi með hærra raforkuverð, minna orkuöryggi og skerta möguleika á að nýta orkuna okkar innanlands.
Niðurstaða innleiðingar orkupakka 3 væri óhjákvæmilega sú að raforkuverð myndi hækka og ákvörðunarvald í orkumálum hyrfi úr landi. Það er ekki glæsileg framtíðarsýn.