,,Meðal ísprósenta reyndist 16,97% en hún var 4,33% þegar eftirlitsmaður var viðstaddur. Munurinn var því 12,64 prósentustig sem ísinn var minni þegar eftirlit var haft með vigtuninni.“
Í maí 2016 hóf Fiskistofa að birta upplýsingar um hlutfall kælimiðils (ísprósentu) í endurvigtuðum afla á heimasíðu sinni. Gögnin sýna ísprósentu við hefðbunda endurvigtun vigtunarleyfishafa í samanburði við ísprósentu þegar eftirlit er haft með vigtun. Fjallað er um málið á vef Fiskistofu.
Upplýsingarnar voru þróaðar áfram eftir því sem reynsla komst á og í mars 2017 var í fyrsta sinn birt tafla sem sýnir samanburð á vegnu meðalíshlutfalli* hvers vigtunarleyfishafa og íshlutfalli þegar eftirlit var haft með vigtuninni.Nafn viðkomandi skipa og vinnslna voru birt með upplýsingunum.
Í júní 2017 var lögfest breyting á lögum nr. 57/1996 um umgengni um nytjastofna sjávar svohljóðandi:
„Komi í ljós við eftirlit Fiskistofu hjá vigtunarleyfishafa verulegt frávik á íshlutfalli í afla skips í tiltekinni fisktegund miðað við meðaltal íshlutfalls skipsins í fyrri löndunum skal Fiskistofa fylgjast með allri vigtun hlutaðeigandi vigtunarleyfishafa í allt að sex vikur.“
Er vigtunarleyfishafa sem í hlut á gert að greiða allan kostnað vegna þess eftirlits.
Fiskistofa hefur nýtt þá lagaheimild að fylgjast með endurvigtun í lengri tíma þegar um veruleg frávik hefur verið að ræða. Hefur það leitt til þess að jafnvægi kemst á þannig að mismunur íshlutfalls með og án eftirlits verður innan hæfilegra marka.
Á myndinni hér að ofan er sett fram vegið meðaltal þess mismunar íshlutfalls sem birt hefur verið á heimasíðu Fiskistofu undanfarin misseri. Meðaltölin birtast sem punktar á myndinni. Elstu gögnin eru fremst á myndinni (númer 1 á x ás) og þau nýjustu lengst til hægri.
Frávik hafa verið mjög sveiflukennd og ekki auðvelt að átta sig á þróun þeirra og/eða hvort breytingar hafi verið að eiga sér stað. En ef gögnin eru skoðuð með því að setja inn leitnilínu (e. trendline), þ.e. rauða línan á myndinni, kemur í ljós þróun í þá veru að dregið hefur úr meðaltalsfrávikum, úr ca. -1,6 prósentum í ca -0,8.
Nýjustu mælingarnar sýna óveruleg frávik í þremur samantektum í röð (þ.e. undanfarna 6 mánuði) sem gefur væntingar um að stöðugleiki sé að aukast. Þó verður að fara varlega í að draga miklar ályktanir út frá gögnunum enn sem komið er. Áfram koma upp veruleg frávik sem krefjast frekari skoðunar og stöðugs eftirlits með viðkomandi leyfishafa.
Þessar niðurstöður draga engu að síður fram augljósan mælanlegan árangur af áhættumiðaðri greiningu, birtingu upplýsinga og skilvirku regluverki sem stuðlar að markvissu eftirliti.
Á myndinna hér að neðan tekur Fiskistofa dæmi um íshlutfall sem birt hefur verið á vefnum undanfarin misseri, dagsetning birtingar er ofan við hverja töflu. Til að einfalda myndirnar eru einungis tekin 5 hæstu plús- og mínusgildi úr viðkomandi töflum. Hér er nöfnum skipa og vinnslna sleppt en þau voru birt með gögnunum á sínum tíma.
Á þessari mynd má sjá samhljóm með því sem efri myndin sýnir, þ.e. þróun í átt til minnkandi frávika í íshlutfalli þegar eftirlit er til staðar í samanburði við endurvigtun án eftirlits.
Skýring:
* Vegið meðalíshlutfall er íshlutfall vigtunar þegar tekið er tillit til heildarmagns sem vigtað er í öllum vigtunum frá tilteknu skipi hjá viðkomandi endurvigtunarleyfishafa. Sú tala er borin saman við íshlutfallið þegar eftirlitsmaður er viðstaddur endurvigtun og mismunurinn í prósentustigum er birtur.
Skýring á myndinni hér að ofan: Ef tekið er dæmi af efstu línunni sem á við birtingu 6. apríl 2017 felur hún í sér að viðkomandi endurvigtunarleyfishafi vigtaði 96.894 kg þorskafla frá tilteknu skipi á tímabilinu og vegin meðalísprósenta reyndist 16,97% en hún var 4,33% þegar eftirlitsmaður var viðstaddur. Munurinn var því 12,64 prósentustig sem ísinn var minni þegar eftirlit var haft með vigtuninni.
