Nýlegar spár benda til þess að matvöruverð á Íslandi gæti hækkað um allt að 37% á næstu fjórum árum. Þessi þróun er rakin til samspils ýmissa þátta, þar á meðal aukins launakostnaðar, hækkandi hrávöruverðs og almennrar verðbólgu.
Í desember 2024 greindi Morgunblaðið frá því að framleiðendur hefðu tilkynnt um óvenju margar verðhækkanir á matvöru, bæði innlendar og erlendar. Framkvæmdastjóri Krónunnar, Guðrún Aðalsteinsdóttir, sagði þá: „Margar af þeim verðhækkunum tóku gildi í desember og þær sem eru fram undan eru fleiri en við höfum séð undanfarna mánuði.“ Hún benti á að helstu ástæður fyrir þessum hækkunum væru aukinn kostnaður vegna kjarasamningsbundinna hækkana, hækkun hráefnis og umbúða.
Þá hefur verðlag á mat og drykk á Íslandi verið umtalsvert hærra en í Evrópusambandinu. Samkvæmt tölum frá Hagstofu Íslands var verðlag á mat og drykk 43% hærra á Íslandi en í ESB árið 2023.
Þessi mikli verðmunur skýrist meðal annars af háum innflutningskostnaði, litlum markaði og háum rekstrarkostnaði fyrirtækja.
Hagfræðideild Landsbankans spáði í lok árs 2022 að verðbólga myndi mælast að jafnaði 6,5% árið 2023 og 6,5% árið 2024. Þrátt fyrir að verðbólga hafi náð hámarki þá, var gert ráð fyrir að hún myndi hjaðna hægt á næstu árum.
Þessi verðbólga hefur haft bein áhrif á matvöruverð, þar sem hækkandi kostnaður við framleiðslu og dreifingu skilar sér í hærra vöruverði til neytenda.
Þrátt fyrir að verslanir reyni að halda aftur af verðhækkunum með því að skipta út dýrari vörum fyrir ódýrari valkosti, er ljóst að neytendur munu finna fyrir auknum kostnaði við innkaup á matvöru á næstu árum. Þessi þróun kallar á aðgerðir til að draga úr áhrifum verðhækkana á heimilin í landinu, svo sem með aukinni samkeppni, hagræðingu í rekstri og stuðningi við innlenda framleiðslu.
