Það eru margar hættur sem villti laxastofninn stendur frammi fyrir á Íslandi. Bæði vegna hömlulausra netaveiða sem virðast vera án mikils eftirlits opinberra stofnanna og svo vegna sýkinga frá laxeldi.
Staðan varðandi netaveiðar á villtum laxi er skelfileg og mjög alvarleg staða er í þeim efnum í Ölfusá þar sem hömlulausar netaveiðar eiga sér stað, ár eftir ár og í áratugi. Fréttatíminn ræddi við veiðimenn sem voru að veiðum sitthvoru megin árinnar og bar þeim öllum saman um að veiðin í Ölfusás væri hrunin.
,,Ég er búinn að veiða hérna í 25 ár og undanfarinn rúman áratug hefur veiðin minnkað rosalega og er núna komin niður í nánast ekki neitt. Það tekur því ekki að reyna að veiða hér lengur, því allur lax og sjóbirtingur er horfinn eftir þessar hömlulausu netaveiðar. Það er búið að eyðileggja Ölfusá og Sogið líka og feliri ár vegna netaveiða. Lax hefur verið veiddur á stöng í þessum ám en yfirvöld veiðimála gera ekkert í því að hamla gegn netaveiði og líklega er það bara orðið of seint.“ Segir veiðimaður með margra áratuga reynslu af stangveiði í Ölfusá, Sogi og fleiri ám.
,,Ölfusá og Hvítá. Síðustu löxunum smalað í netin og slátrað, sjáið þetta .. þetta er gildru veiði ekki heiðarleg netaveiði, þarna er búið að reisa stóra ristarveggi og netið niður af gildru veggnum. Allir laxar hrekjast með ristunum og beint i netið , neta bændur veiða að vild , engir kvótar og ekkert eftirlit , þetta er svo algerlega galið… þessi bóndi er með þrjár svona útgerðir!“ Segir Árni Baldursson sem er veiðiréttarhafi í Soginu. En þar hefur laxveiði hrunið á undanförnum árum án þess að stjórnvöld hafi brugðist við því.
,,Svartur Þriðjudagur, í dag, fyrsta júlí er ekki þjóðhátíðardagur villta Atlantshafs lax, okkar Íslendinga ….. í dag Þriðjudaginn 1 júlí fara neta drápsvélarnar niður í Ölfusá og Hvíta og klóra upp það litla sem eftir er að villta Laxi okkar Íslendinga.
Stofninn er í bráðri hættu og enn eru þessar veiðar látnar viðgangast af æðsta valdi Fiskistofu og Hafró. Við Íslendingar syrgjum í hljóði … hvernig getur þetta viðgengist … hjálp hjálp !!!
Halló Fiskistofa … hafið þið séð útgerðina? Í lögum segir að einungis megi veiða í net sem er lagt frá landi … Útgerðin er nú þannig að neta menn eru búnir að byggja öflugar bryggur sem ná tugir metra út i jökulvatnið … Algerlega kolólöglegt á allan hátt …
Fiskikör langt út í jökulvatnið og ristar á milli kara til að hindra göngu laxins á milli karanna. Þannig að hann er neyddur beint i netin … sársaukafullt á allan hátt! Verður okkar kynslóð sú síðasta til að njóta þess að deila lífi okkar með villtum laxa stofnun? Ég skammast mín að vera Íslendingur …..“Segir Árni Baldursson sem er veiðiréttarhafi í Soginu.
Netaveiðar í Ölfusá ógna villtum laxastofni
Ölfusá er ein stærsta og vatnsmesta á landsins, og áin gegnir lykilhlutverki í lífsferli laxins sem gengur úr sjó og upp í ferskvatn til að hrygna. Hins vegar standa villtir laxastofnar í Ölfusá og nærliggjandi vatnakerfum frammi fyrir vaxandi ógn því umfangsmiklar netaveiðar hafa valdið alvarlegum skaða.
Síðustu ár hefur fjöldi vísindamanna, náttúruverndarsinna og veiðifélaga lýst yfir miklum áhyggjum af því hvernig netaveiðar, sérstaklega með stórum möskvum og í miklu magni, hafi haft neikvæð áhrif á stofnstærð, erfðafræðilega fjölbreytni og náttúrulegt jafnvægi laxins í ánni. Margar laxveiðiár á Suðurlandi, þar á meðal Hvítá og Sogið, tengjast Ölfusá, og því hefur netaveiðin í ánni, víðtæk og mjög alvarleg og neikvæð áhrif.
Ungur lax drepinn áður en hann nær að hrygna
Þegar lax gengur úr sjó í Ölfusá á leið upp í hrygningarstöðvar, verður hann sífellt oftar fórnarlamb netaveiða áður en hann nær að hrygna. Þetta þýðir að dýrmætir einstaklingar sem gætu styrkt villta stofninn ná aldrei að ljúka náttúrulegum tilgangi sínum. Þar með rýrnar stofninn jafnt og þétt, eins og sagan sannar um algert hrun á stofninum.
„Þegar fullorðinn lax er tekinn úr umferð áður en hann nær að hrygna, erum við í raun að ræna árnar framtíð þeirra,“ segir fiskifræðingur í viðtali við Fréttatímann. Hann segir að í ljósi hnignunar stofna í Norður-Atlantshafi almennt, verði Íslendingar að taka forystu í verndun og banna netaveiðar, frekar en að viðhalda skaðlegum veiðiháttum með tilheyrandi tjóni.
