Skattabreytingar um áramót á heimili og fyrirtæki

Um áramót taka gildi ýmsar skattabreytingar sem snerta bæði heimili og fyrirtæki í landinu. Hér verður fjallað um helstu efnisatriði breytinganna en nánari upplýsingar um einstakar breytingar má finna í greinargerðum viðkomandi lagafrumvarpa á vef Alþingis.

Tekjuskattur einstaklinga

Um áramótin mun nýtt viðmið um þróun þrepa- og skattleysismarka tekjuskatts einstaklinga taka gildi. Breytingin er síðasti áfangi skattkerfisbreytinga fyrir einstaklinga síðustu ár, þar sem tekjuskattur hefur lækkað talsvert – mest hjá tekjulægri hópum. Þrepa- og skattleysismörk munu þá þróast í takt við vísitölu neysluverðs að viðbættu mati á langtímaframleiðni. Miðað verður við 1% framleiðnivöxt á ári sem tekið verður til endurskoðunar á 5 ára fresti, næst vegna staðgreiðsluársins 2027.

Skattleysismörk munu því hækka umfram það sem þau gerðu þegar einnig verður tekið mið af framleiðniaukningu. Sama viðmið verður hér eftir notað við uppfærslu skattleysis- og þrepamarka þannig að skattbyrði mismunandi tekjuhópa þróist ekki með ólíkum hætti til lengri tíma litið. Áður fylgdu þrepamörk efsta þrepsins launavísitölu en skattleysismörk fylgdu vísitölu neysluverðs. Mismikil hækkun skattleysis- og þrepamarka hefur leitt til þess að hlutfallsleg skattbyrði einstaklinga í neðri hluta tekjudreifingarinnar hefur hækkað meira en hjá einstaklingum í efri hluta tekjudreifingarinnar án þess að sérstök ákvörðun liggi fyrir þar um. Samtals hækka viðmiðunarfjárhæðir tekjuskatts um 6,1%. Skatthlutföll tekjuskatts til ríkisins verður óbreytt ásamt meðalútsvari.

Í töflunni hér að neðan eru sýnd skattleysismörk, persónuafsláttur, og þrepamörk fyrir árin 2021 og 2022.

* að teknu tilliti til lögbundinnar iðgjaldsgreiðslu launþega í lífeyrissjóð

• Tengill á gögn málsins á vef Alþingis

Barnabætur

Þríþættar breytingar á barnabótum eru boðaðar um áramótin. Fjárhæðir barnabóta munu hækka á bilinu 5,5% til 5,8%.  Þá munu neðri skerðingarmörk tekjustofns barnabóta hækka um 8,0% og efri skerðingarmörk tekjustofns barnabóta um 12%.

Hækkun neðri skerðingarmarka leiða til þess að foreldrar geti haft hærri tekjur án þess að það komi til skerðingar á barnabótum. Fyrir einstætt foreldri sem hefur allar sínar tekjur af launavinnu og greiðir 4% skylduiðgjald í lífeyrissjóð er engin skerðing á barnabótum upp að 395 þús.kr. á mánuði. Fyrir foreldra í sambúð sem hafa allar sínar tekjur af launavinnu og greiða 4% skylduiðgjald í lífeyrissjóð er engin skerðing upp að 790 þús.kr. í samanlögð mánaðarlaun. Í eftirfarandi töflu eru tekin dæmi af fjölskyldum með misháar tekjur og áhrifum barnabótabreytinga á ráðstöfunartekjur þeirra.

• Tengill á gögn málsins á vef Alþingis

Tryggingagjald

Í ársbyrjun 2022 mun tímabundin lækkun á almenna tryggingagjaldinu, sem var hluti af aðgerðarpakka stjórnvalda vegna efnahagsáhrifa kórónuveirunnar, renna sitt skeið á enda. Skatthlutfall almenns tryggingagjalds mun því fara úr 4,65% í 4,9%. Tryggingagjald í heild breytist þannig úr 6,1% í 6,35%, sbr. meðfylgjandi töflu.

• Tengill á gögn málsins á vef Alþingis

Erfðafjárskattur

Skattfrelsismark erfðafjárskatts tekur árlegri breytingu miðað við þróun vísitölu neysluverðs og hækkar úr 5.000.000 kr. í 5.255.000  ársbyrjun 2022. Er það í samræmi við samþykktar breytingar við afgreiðslu fjárlaga 2021 þar sem skattfrelsismarkið var hækkað úr 1,5 m.kr. í 5 m.kr. og skyldi framvegis taka árlega breytingu miðað við þróun vísitölu neysluverðs. Skatthlutfallið helst óbreytt.

• Tengill á gögn málsins á vef Alþingis

Krónutölugjöld á eldsneyti, áfengi, tóbak o.fl.

Krónutölugjöld hækka um 2,5% um næstu áramót en það er lækkun að raungildi þar sem hækkunin er minni en nemur verðbólgu frá síðustu verðlagsuppfærslu sem er mæld 5,1%. Lágmark bifreiðagjalds hækkar um 1.000 kr. til viðbótar við 2,5% verðlagsuppfærslur. Breytingar á helstu krónutölugjöldum milli áranna 2021 og 2022 eru sýndar í meðfylgjandi töflu.

• Tengill á gögn málsins á vef Alþingis

Virðisaukaskattur

Um áramótin mun hámark á niðurfellingu VSK við kaup á tengiltvinnbifreið lækka um helming og fara úr 960.000 kr. í 480.000 kr. á hverja bifreið. Hámark á niðurfellingu VSK fyrir rafmagns- og vetnisbifreiðar verður óbreytt. Niðurfellingu á VSK lýkur fyrir hvern flokk þegar annað hvort 15 þús. bifreiða fjöldamarki er náð eða við lok gildistíma. Skatturinn birtir reglulega á heimasíðu sinni frétt um fjölda tengiltvinnbifreiða sem hafa hlotið niðurfellingu á VSK og verið skráðar í ökutækjaskrá til að innflytjendur geti fylgst með stöðunni.

• Tengill á gögn málsins á vef Alþingis

Endurgreiðslur á 100% VSK vegna vinnu sem unnin er á byggingarstað eða við endurbætur og viðhald á íbúðarhúsnæði verða framlengdar til og með 31. ágúst 2022 og lækka þá niður í 60%. Einnig munu aðrar endurgreiðslur á 100% VSK verða framlengdar til og með 30. júní 2022 og falla  þá að fullu niður. Endurgreiðsla á 100% VSK vegna bílaviðgerða verður ekki framlengd og fellur því niður um næstu áramót.

• Tengill á gögn málsins á vef Alþingis

Gistináttaskattur

Gistináttaskattur, sem er 300 kr. á hverja gistináttaeiningu, var felldur niður frá apríl 2020 til desember 2021 og var ein af aðgerðum stjórnvalda vegna heimsfaraldursins. Ákveðið hefur verið að framlengja niðurfellingu gistináttaskatts til ársloka 2023.

• Tengill á gögn málsins á vef Alþingis