Aukin framlög til jöfnunar dreifikostnaðar raforku, þrífösunar og úrbóta á varaafli

Í frumvarpi til fjárlaga fyrir árið 2021, og fjármálaáætlun 2021-2025, koma fram áform ríkisstjórnarinnar um aukin framlög til jöfnunar dreifikostnaðar raforku, flýtingu á jarðstrengjavæðingu og þrífösun dreifikerfis raforku og úrbóta á varaafli.
„Þessi þrjú verkefni styðja öll við þá stefnu okkar að tryggja öllum landsmönnum jafnan aðgang að raforku. Síðasti vetur gerði öllum ljóst að innviðir okkar eru viðkvæmir og aðstaða landsmanna ólík gagnvart bæði orkuöryggi og orkuverði. Því er mikilvægt að stíga afgerandi skref til úrbóta eins og hér er gert,“ segir Þórdís Kolbrún Reykfjörð Gylfadóttir, ferðamála-, iðnaðar- og nýsköpunarráðherra.
Jöfnun dreifikostnaðar
Í samræmi við stefnu stjórnvalda um jöfnun orkukostnaðar á landsvísu er í frumvarpi til fjárlaga 2021, og fjármálaáætlun 2021 til 2025, kveðið á um 730 m.kr. hækkun á framlagi til jöfnunar á dreifikostnaði raforku á árinu 2021. Er þar annars  vegar um að ræða hækkun á jöfnunargjaldi vegna verðbólgu (130 m.kr.) og hins vegar 600 m.kr. framlag úr ríkissjóði.
Frá upptöku jöfnunargjalds árið 2015 hefur dreifingarkostnaður haldið áfram að aukast í dreifbýli umfram kostnað í þéttbýli. Færri notendur eru í dreifbýli til að standa undir nauðsynlegum fjárfestingum í dreifikerfinu og hefur þróunin leitt til hækkana á gjaldskrám. Þörf fyrir aukið framlag til jöfnunar í dreifbýli hefur því vaxið á síðustu árum. Hins vegar er gert ráð fyrir að ákveðnu hámarki í fjárfestingarþörf í dreifbýli verði náð á næstu fimm árum.
Núverandi hlutfall jöfnunar dreifikostnaðar í dreifbýli, samanborið við þéttbýli, er tæp 50%. Samkvæmt þeim áformum sem kynnt voru í dag er miðað við að þetta hlutfall fari í 85% á næsta ári.
Jarðstrengjavæðing og þrífösun dreifikerfis
Í fjármálaáætlun er gert ráð fyrir að 500 m.kr. verði varið úr ríkissjóði í að flýta fyrir jarðstrengjavæðingu og þrífösun dreifikerfis raforku. Er það í samræmi við tillögur átakshóps ríkisstjórnarinnar um úrbætur í innviðum sem kynntar voru fyrr á árinu í kjölfar þess fárviðris sem gekk yfir landið síðasta vetur.
Samkvæmt fyrri áætlunum lýkur jarðstrengjavæðingu dreifikerfisins eftir 15 ár en lagt er til að verkið verði unnið þrefalt hraðar.
Þrífösun verður innleidd samhliða jarðstrengjavæðingunni.
Áætlað er að jarðstrengjavæðingin muni fækka truflunum í dreifikerfinu um 85% og að þær verði að mestu óháðar veðri. Á þessu ári var 100 m.kr. varið úr ríkissjóði í verkefnið og er það þegar hafið. Miðað er við að árið 2022 verði fjárveiting ríkisins 200 m.kr. og 100 m.kr. á ári næstu tvö ár á eftir, eða samtals 500 m.kr.

Úrbætur á varaafli
Í fjárlagafrumvarpi 2021 og fjármálaáætlun er gert ráð fyrir sérstökum fjármunum í átak á sviði varaafls, en þær tillögur koma einnig úr átakshópi stjórnvalda um uppbyggingu innviða. Um er að ræða 20 m.kr. á ári yfir þriggja ára tímabil sem fari í að auka yfirsýn og eftirlit með varaafli og að hafa tiltæk stjórntæki til að bregðast við skorti á varaafli.