Aðeins sjö af hverjum tíu ná endum saman og sex af hverjum tíu gætu mætt óvæntum 100 þúsund króna útgjöldum án þess að stofna til skuldar. Hinn hluti launafólks býr hins vegar við allt önnur kjör og er afkoma lágtekjufólks almennt mjög erfið og umtalsverður fjöldi á vinnumarkaði býr við raunverulegan skort.
Meirihluti launafólks á eignir og býr í eigin húsnæði en nokkuð stór hópur er skuldsettur
Ríflega sex af hverjum tíu búa í eigin húsnæði auk þess sem rúmlega helmingur á sparnað sem nemur að minnsta kosti einum mánaðarlaunum.
Umtalsverður hluti launafólks er með skammtímaskuldir en ríflega fjórðungur er með yfirdrátt og bílalán. Meira en einn af hverjum tíu er með smálán eða skammtímalán og lán hjá vini eða fjölskyldumeðlim.
Innflytjendur standa höllum fæti
Atvinnuþátttaka innflytjenda er meiri en innfæddra og hærra hlutfall þeirra er með háskólamenntun samanborið við innfædda. Þrátt fyrir það eru atvinnutekjur þeirra lægri og fjárhagsstaða verri.
Fólk á tekjulágum heimilum býr í mun meira mæli við slæma andlega líðan
Mikill munur er á andlegri líðan eftir heimilistekjum. Fjórir af hverjum tíu á heimilum með 499 þúsund eða lægri heimilistekjur búa við slæma andlega heilsu og hlutfallið er ögn lægra á heimilum þar sem tekjur eru á bilinu 500-749 þúsund. Til samanburðar mælast 13% þeirra sem eru á heimilum með tvær milljónir eða meira í tekjur með slæma andlega heilsu.
Hærra hlutfall fólks með lágar heimilistekjur býr við slæma líkamlega heilsu
Nákvæmlega sama mynstur sést þegar litið er til líkamlegrar heilsu. Tæplega fjórðungur þeirra sem eru með heimilistekjur undir 499 þúsund krónum meta líkamlega heilsu mjög eða frekar slæma samanborið við 10% þeirra sem eru með tvær milljónir eða hærri heimilistekjur.
Í skýrslunni er að finna ítarlega greiningu á niðurstöðum rannsóknarinnar.
Rannsóknin náði til félaga í aðildarfélögum Alþýðusambands Íslands (ASÍ) og BSRB – heildarsamtaka stéttafélaga starfsmanna í almannaþjónustu. Þetta er fimmta árið í röð sem könnun á lífsskilyrðum launafólks er gerð og hefur fjöldi svara aldrei verið meiri en nú þar sem tæplega 25.000 svör bárust.
Skýrsluna má lesa í heild sinni hér.
Um Vörðu
Varða – rannsóknarstofnun vinnumarkaðarins var stofnuð árið 2019 af Alþýðusambandi Íslands og BSRB. Markmiðið með stofnuninni var að efla rannsóknir á sviði vinnumarkaðar, félags- og efnahagsmála sem er ætlað að bæta þekkingu á lífsskilyrðum launafólks og brúa bilið á milli fræðasamfélagsins og verkalýðshreyfingarinnar. Stofnunni er ætlað að dýpka umræðuna um kaup og kjör og koma þannig með aukið fóður inn í baráttu launafólks fyrir bættri afkomu með betri lífsskilyrðum.
