„Eins og staðan er í dag þarf láglaunafólk að horfa fram á ævi þar sem þau strita áratugum saman, og sitja samt uppi á efri árum með tvær hendur tómar. Þetta er óboðlegt ástand. Yfirstéttin þarf að koma að samningaborðinu með snefil af auðmýkt.“
Kjaraviðræður hafa verið harðar í vikunni og m.a. hefur seðlabankastjóri blandað sér í þær við lítinn fögnuð launþegahreyfinga í landinu en samtök atvinnulífsins tók hans innleggi þó fagnandi og tóku undir hvert orð hans. Þegar að rýnt er í stöðuna og m.a. skoðuð þau viðhorf sem að aðilar setja fram til kynningar á heimasíðum sínum og samfélagsmiðlum er alveg ljóst að samningsaðilar tala í sitthvora áttina og lítinn eða engan samhljóm er þar að finna. Vilhjálmur Birgisson sagði m.a. í vikunni að ef að hann ætti að vera alveg einlægur og heiðarlegur í svörum sínum, að þá teldi hann litlar sem engar líkur á að samningar næðu saman og að hér yrði allt logandi í verkföllum í næsta mánuði. Sólveig Anna Jónsdóttir sagði svo þetta eftir síðasta fund með ríkissáttasemjara:
,,Nokkuð hefur þokast í kjaraviðræðum, þótt yfirlýsingar dagsins í dag bendi til þess að frekari baráttu sé þörf svo lifa megi af lágmarkslaunum á Íslandi.
Á fundi ríkissáttasemjara í morgun var því endanlega hafnað að ræða frekar vinnutímahugmyndir Samtaka atvinnulífsins. Innan skamms verður þá hægt að ræða mál málanna, launakröfur stéttarfélaganna. Í síðustu viku komu Efling og VR á framfæri kröfum sem ekki tengjast launum sem verða nú ræddar í undirhópum. Meðal þeirra eru kröfur um að sektir liggi við brotum á kjarasamningum, að trúnaðarmenn fái rýmri heimildir og vernd, og að jöfnuður aukist á samningstímabilinu.
„Við erum ekki bara að berjast fyrir hækkun lægstu launa,“ segir Sólveig Anna Jónsdóttir, formaður Eflingar. „Við viljum líka að ójöfnuður hækki ekki á samningstímanum. Þetta er einmitt andstaðan við það sem áður var, þegar ábyrgðin var öll á okkur. Við áttum að gæta þess að hér væri stöðugleiki, sem var auðvitað ósatt, það var enginn stöðugleiki. Nú setjum við ábyrgðina þar sem hún á að vera, á atvinnurekendur og hátekjufólk. Þessi jöfnuðarforsenda tryggir að stöðugleikinn sé ekki falskur, að hann byggi ekki á að fólk striti allan daginn en nái samt ekki endum saman.“
Kröfur Eflingar og annarra stéttarfélaga um laun sem nægja fyrir framfærslu hafa ekki fengið hljómgrunn hjá atvinnurekendum. Í dag tók Halldór Benjamín Þorbergsson, framkvæmdastjóri Samtaka atvinnulífsins, undir orð Más Guðmundssonar, seðlabankastjóra, sem lýsti því yfir að „áföll“ á borð við verkföll og launahækkanir „langt umfram svigrúm“ gætu valdið stórskaða á Íslandi. Sólveig Anna segir þetta forkastanlegan málflutning.
„Við erum einfaldlega að fara fram á laun sem hægt er að lifa á. Að neita okkur um það er ofbeldi gegn fólkinu, fyrst og fremst konum, sem vinna á lægstu launum. Það er áfall að lifa við stoðkerfisvandamál. Það er áfall að þurfa að bæta við sig annarri vinnu, og það er áfall þegar skatturinn tekur af manni stóran part af því litla sem maður bætir við tekjurnar. Það að einhverjir ríkir kallar snúi sér að okkur og segi að við þurfum áfram að sætta okkur við óásættanlegt ástand, það er áfall. Sanngjarnar kröfur um laun sem hægt er að lifa á eru ekki áfall.“
Yfirvöld eiga enn eftir að birta fleiri tillögur úr sínum ranni í tengslum við kjaraviðræður, og samtal um laun verður brátt tekið fyrir við samningaborðið.
„Kröfur okkar eru ófrávíkjanlegar,“ segir Sólveig Anna. „Eins og staðan er í dag þarf láglaunafólk að horfa fram á ævi þar sem þau strita áratugum saman, og sitja samt uppi á efri árum með tvær hendur tómar. Þetta er óboðlegt ástand. Yfirstéttin þarf að koma að samningaborðinu með snefil af auðmýkt.“
