Sum börn erfa landið
Lilja Rafney Magnúsdóttir, þingmaður Vinstri hreyfingarinnar, segir að framsal eigenda á eignarhluta sínum í Samherja til barna sína endurspegla galla í kvótakerfinu. „Þetta endurspeglar stórgallað kvótakerfið með óheftu framsali og samþjöppun til stórra fjármagnseigenda.“
Lilja Rafney gerði þetta að umtalsefni í ræðu sinni á Alþingi undir fundarliðnum störf þingsins. Hún sagði það vera góðan og þjóðlegan sið hér á landi að gefa börnum sínum gjöf í upphafi sumars. „En sumargjafir Samherja til barnanna sinna er kannski í stærri kantinum. Þær nema tugum milljarða króna í tilfærslu frá eigendum Samherja til afkomenda sinna. Þetta endurspeglar stórgallað kvótakerfið með óheftu framsali og samþjöppun til stórra fjármagnseigenda.“
Lilja segir fjármagn stjórna að stórum hluta hverjir nýti sjávarauðlindina, hvar hún er nýtt og hvar arðurinn af auðlindinni lendi. „Það er orðin gífurleg samþjöppun í greininni á þessum 30 árum frá því að óhefta framsalið var sett á og fjármagnseigendur hlutabréfa í stórum útgerðarfélögum er í engum tengslum við hagsmuni þjóðarinnar eða íbúa sjávarbyggðanna sem hafa margoft þurft að blæða fyrir þegar lifibrauð þeirra og afkoma fer á einni nóttu. Þetta getur varla talist ásættanlegt við stjórn á sameiginlegri auðlind okkar.“
Komið í veg fyrir eðlilega þróun í sjávarbyggðum
Lilja segir að þegar óhefta framsalið hafi verið sett á með lögum árið 1990 hafi hagræðingarkrafa verið höfð að leiðarljósi. „Að lögmál markaðarins myndu auka hagkvæmni veiðanna en frá þeim tíma hafa allir þessir gallar komið í ljós og komið í veg fyrir eðlilega þróun í sjávarbyggðum landsins,“ segir hún.
„Græðgi, brask og miklir fjármunir hafa runnið frá greininni í óskylda starfsemi. Það er hægt að stýra auðlindinni með öðrum hætti, með nýtingarsamningum og endurúthlutun og koma auðlindaákvæði í stjórnarskrá. Það verður að koma í veg fyrir að svona miklir fjármunir af sameiginlegum auðlindum okkar renni á milli kynslóða sem byggjast á sameign þjóðarinnar.“