• Sjá einnig: Börn stærstu hluthafa fá nær öll hlutabréfin í Samherja

Lilja Rafney gerði þetta að umtalsefni í ræðu sinni á Alþingi undir fundarliðnum störf þingsins. Hún sagði það vera góðan og þjóðlegan sið hér á landi að gefa börnum sínum gjöf í upphafi sumars. „En sumargjafir Samherja til barnanna sinna er kannski í stærri kantinum. Þær nema tugum milljarða króna í tilfærslu frá eigendum Samherja til afkomenda sinna. Þetta endurspeglar stórgallað kvótakerfið með óheftu framsali og samþjöppun til stórra fjármagnseigenda.“

• Sjá einnig: Mestu fjármunir sem hafa verið greiddir í arf á Íslandi

Lilja segir fjármagn stjórna að stórum hluta hverjir nýti sjávarauðlindina,  hvar hún er nýtt og hvar arðurinn af auðlindinni lendi. „Það er orðin gífurleg samþjöppun í greininni á þessum 30 árum frá því að óhefta framsalið var sett á og fjármagnseigendur hlutabréfa í stórum útgerðarfélögum er í engum tengslum við hagsmuni þjóðarinnar eða íbúa sjávarbyggðanna sem hafa margoft þurft að blæða fyrir þegar lifibrauð þeirra og afkoma fer á einni nóttu. Þetta getur varla talist ásættanlegt við stjórn á sameiginlegri auðlind okkar.“

Komið í veg fyrir eðlilega þróun í sjávarbyggðum

Lilja segir að þegar óhefta framsalið hafi verið sett á með lögum árið 1990 hafi hagræðingarkrafa verið höfð að leiðarljósi. „Að lögmál markaðarins myndu auka hagkvæmni veiðanna en frá þeim tíma hafa allir þessir gallar komið í ljós og komið í veg fyrir eðlilega þróun í sjávarbyggðum landsins,“ segir hún.
„Græðgi, brask og miklir fjármunir hafa runnið frá greininni í óskylda starfsemi. Það er hægt að stýra auðlindinni með öðrum hætti, með nýtingarsamningum og endurúthlutun og koma auðlindaákvæði í stjórnarskrá. Það verður að koma í veg fyrir að svona miklir fjármunir af sameiginlegum auðlindum okkar renni á milli kynslóða sem byggjast á sameign þjóðarinnar.“