Jóhann Páll Jóhannsson, umhverfis-, orku-, og loftslagsráðherra stýrði í dag fundi með fulltrúum íslenskra félagasamtaka um náttúruvernd, þar sem farið var yfir þau mál sem voru efst á baugi á Hafráðstefnu Sameinuðu þjóðanna (SÞ), sem haldin var fyrr í mánuðinum. Fundurinn var á vegum utanríkisráðuneytisins og umhverfis-, orku- og loftslagsráðuneytisins og sátu hann jafnframt sérfræðingar úr sendinefnd Íslands á ráðstefnunni.
Á hafráðstefnu SÞ var kastljósinu beint að haftengdum málefnum sem vilja gleymast í umræðu um sjálfbæra þróun og fjármögnun heimsmarkmiðanna. Hafið er undirstaða velferðar og efnahags stórs hluta mannkyns og nauðsynlegt að beina fjármagni til aðgerða sem stuðla að vernd og sjálfbærri nýtingu, en hætta skaðlegum niðurgreiðslum sem stuðla að ofnýtingu. Þetta sagði Jóhann Páll Jóhannsson, umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra í opnunarávarpi pallborðs um fjármögnun Heimsmarkmiðs 14 á Hafráðstefnunni.
Jóhann Páll stýrði pallborðsumræðum ásamt Kaminu Johnson Smith, umhverfisráðherra Jamaica. Líflegar umræður spunnust og samhljómur um að Heimsmarkmið 14 væri vanrækt hvað fjármögnun varðar í samanburði við önnur Heimsmarkmið SÞ, sem eru 17 alþjóðlega samþykkt markmið ríkja heims um áherslur í þróunar- og velferðarmálum til 2030. Brýnt væri að bæta úr þessu, þar sem hafið og auðlindir þess væri undirstaða efnahags og velferðar milljarða manna.
Auk formannshlutverks í málstofunni flutti Jóhann Páll aðalávarp Íslands á Hafráðstefnunni, ávarp á heimsþingi eyríkja og átti tvíhliða fundi með ýmsum ráðamönnum, þ.á m. Rominu Pourmokhtari, umhverfis- og loftslagsráðherra Svíþjóðar, Astrid Schomaker, framkvæmdastjóra Samnings SÞ um líffræðilega fjölbreytni (CBD) og Peter Thomson, sérlegum erindreka framkvæmdastjóra SÞ um málefni hafsins. Fulltrúar utanríkisráðuneytisins tóku auk þess þátt í pallborðsumræðum, hliðarviðburðum og stóðu fyrir viðburði um mikilvægi fæðu úr höfum og vötnum fyrir fæðuöryggi og lífsviðurværi fólks um allan heim.
Hafið lykilþáttur í fæðuöryggi og baráttu gegn loftslagsvá
Á pallborðinu um fjármögnun Heimsmarkmiðs 14, sagði ráðherra að hafið hefði verið vanrækt í umræðu um loftslagsmál, sem gegnir lykilhlutverki bæði varðandi aðlögun og aðgerðir til að draga úr losun og auka bindingu kolefnis úr andrúmslofti. Vernd lífríkis í hafi, s.s. með vernd hafsvæða, væri líka fjárfesting í heilbrigði hafsins og samfélaga sem treystu á auðlindir þess.
Jóhann Páll lagði áherslu á mikilvægi góðrar fiskveiðistjórnunar með sjálfbæra nýtingu auðlinda hafsins, með vísindalega þekkingu og langtímahugsun að grunni. „Góð stjórnun á fiskveiðum leiðir til stöðugs lífsviðurværis, aukins fæðuöryggis og betri efnahags – einkum í strand- og eyjasamfélögum,“ sagði ráðherra í máli sínu. Gæði fjárfestinga skipti máli ekki síður en magn. Brýnt væri að stöðva niðurgreiðslur til fiskveiða sem stuðluðu að ofveiði og skaða, sem sem leiðir til margþætts ávinnings fyrir fæðuöryggi og í baráttunni gegn fátækt og gegn loftslagsvá, sagði ráðherra.
Nauðsynlegt að hlusta á sjónarmið eyríkja
Ráðherra fór á þingi um málefni eyríkja (World Island Forum) yfir stöðu og sögu Íslands hvað málefni hafsins varðar.
Brýnt væri að Íslendingar líkt og önnur ríki horfi víðar en á sjálfbærar fiskveiðar þar sem mengun, loftslagsvá og hnignun líffræðilegrar fjölbreytni væri ógn við hafið og vistkerfi þess. Móta þyrfti heildstæða sýn og stefnu til að sporna gegn þeirri ógn og verja heilbrigði hafsins. Íslensk stjórnvöld hyggðust leggja aukna áherslu á vernd lífríkis hafsins og aðgerðir í þeim efnum.
Ákall um samkomulag gegn plastmengun strax
Ísland var meðal nærri 100 ríkja sem tóku þátt í ákalli um aðgerðir gegn plastmengun á ráðstefnunni í Nice. Þar eru ríki heims hvött til að ganga frá metnaðarfullu alþjóðlegu samkomulagi um plast og plastmengun, þ.á m. í hafinu og taki á öllum lífsferli plast. Næsti samningafundur verður í ágúst nk. í Genf.
Ráðherra tók þetta mál upp í ræðum og innleggjum sínum á Hafráðstefnunni og benti á að ýmsir alþjóðasamningar hefðu reynst vel í baráttunni gegn ýmiss konar mengun, s.s. af völdum kvikasilfurs og þrávirkra lífrænna efna. Drög að samkomulagi lægju nú þegar fyrir og brýnt að binda lokahnútinn á þessu ári – það sem ríki heims segðu í Nice væri hægt að gera í Genf, hvað plastmengun varðaði.
