Launakostnaður á unna stund árið 2022

Hlutfall annars launakostnaðar en launa tæplega 21%
Til launakostnaðar teljast ekki aðeins greidd laun til starfsfólks heldur einnig annar launatengdur kostnaður sem launagreiðendur inna af hendi, til að mynda tryggingagjald, mótframlag atvinnurekenda í lífeyrissjóði, greiðslur vegna orlofs og veikinda og greiðslur í hina ýmsu sjóði tengda stéttarfélögum.

Hlutfall annars launakostnaðar en launa var 20,7% árið 2022 og hefur það hlutfall verið nokkuð stöðugt síðan 2010, en var nokkuð lægra árið 2008 eða 18%. Frá árinu 2018 hefur hlutfallið verið á bilinu 20,3%-20,7% og því um litlar breytingar að ræða síðastliðin ár.

Hlutfall annars launakostnaðar en launa hefur einnig breyst lítið á milli ára innan einstakra atvinnugreina en það er ólíkt þegar atvinnugreinar eru bornar saman. Lægst var hlutfallið 18,9% í fasteignaviðskiptum og 19% í byggingarstarfsemi og mannvirkjagerð. Hæst var það 22,4% í heilbrigðis- og félagsþjónustu og 22,2% í fræðslustarfsemi.

Samhliða útgáfu talnaefnis um launakostnað 2022 á vef Hagstofu voru gefnar út nákvæmari upplýsingar um niðurbrot launakostnaðar á árinu 2020 sem byggja á niðurstöðum úr samevrópskri rannsókn um launakostnað, Labour Cost Survey, sem Eurostat, hagstofa Evrópusambandsins, stendur fyrir og er framkvæmd á fjögurra ára fresti. Þar má sjá frekara niðurbrot á hlutfalli annars launakostnaðar en launa. Til dæmis sýna tölurnar frá 2020 að hlutfall kostnaðar vegna veikinda var 3,9% í heilbrigðis- og félagsþjónustu en aðeins 2% í byggingarstarfsemi og mannvirkjagerð en eins og áður sagði teljast greiðslur vegna veikinda með öðrum launakostnaði en launa.

Launakostnaður í Evrópu hæstur í Noregi
Launakostnaður á unna stund í ríkjum Evrópusambandsins var 30,5 evrur og 34,3 evrur á evrusvæðinu. Á meðal ríkja Evrópska hagskýrslusamstarfsins var launakostnaður hæstur í Noregi (55,6 evrur), í Lúxemborg (50,7 evrur) og á Íslandi (48,4 evrur). Lægstur var launakostnaður á unna stund í Búlgaríu (8,2 evrur) og í Rúmeníu (9,5 evrur). Frekara talnaefni um launakostnað á Íslandi og í öðrum Evrópulöndum má finna í frétt Eurostat frá 30. mars 2023.

Við samanburð á launakostnaði á milli landa er rétt að hafa í huga að gengi og verðlag getur haft áhrif á stig launakostnaðar í evrum. Í rannsókn Eurostat um launakostnað, sem birt er á fjögurra ára fresti, eru birtar tölur um launakostnað að teknu tilliti til verðlags. Samkvæmt þeim var launakostnaður árið 2020 hæstur í Noregi, Þýskalandi og Lúxemborg en lægstur í Serbíu, Tyrklandi og Bosníu og Herzegóvínu. Árið 2020 var launakostnaður á Íslandi að teknu tilliti til verðlags sá 13. hæsti af þeim löndum sem rannsóknin nær til.

Nánar um launakostnað
Launakostnaður á unna stund (Hourly labour cost) byggir á rannsókn um launakostnað (Labour Cost Survey) sem gefin er út á fjögurra ára fresti og er ætlað að vera tímanleg vísbending um launakostnað þau ár sem rannsóknin nær ekki til. Upplýsingar um launakostnað og samsetningu hans á Íslandi eftir atvinnugreinum eru samanburðarhæfar við upplýsingar um launakostnað í öðrum Evrópulöndum. Finna má upplýsingar um launakostnað í Evrópulöndum á vefsíðu Eurostat.

Launakostnaður er summa allra greiddra launa og launtengdra gjalda, kostnaðar vegna starfsmenntunar, annars kostnaðar sem vinnuveitendur greiða og starfstengdra skatta. Unnar stundir eru fengnar með fjölþættu tölfræðilegu mati og byggja á gögnum Hagstofunnar, einna helst Launarannsókn Hagstofunnar og staðgreiðsluskyldum launagreiðslum samkvæmt stjórnsýslugögnum. Hafa verður í huga að þegar launafólk er með fastlaunasamning, sem algengt er hjá stjórnendum og sérfræðingum, geta unnar stundir verið vanmetnar þar sem ekki er haldið sérstaklega utan um yfirvinnutíma í launakerfum í þessum tilfellum. Vinnustundir geta líka verið ofmetnar, til dæmis þegar launauppbót er greidd í formi fastra yfirvinnutíma án þess að þessir tímar séu unnir.

Niðurstöðurnar eru bráðabirgðatölur.

Talnaefni