Toppfiskur gjaldþrota
Mörgum er brugðið af því að heyra þær fréttir að Toppfiskur ehf. sé orðinn gjaldþrota og að þar hafi misst vinnuna fjöldi fólks. En á heimasíðu Toppfisks segir m.a. að fyrirtækið hafi verið til húsa að Fiskislóð 65 í Reykjavík og að um sé að ræða fjölskyldufyrirtæki sem hafi yfir hundrað manns í vinnu.
Fyrirtækið Toppfiskur var eitt af frumkvölafyrirtækjum/brautryðjandi í útflutningi ferskra fiskflaka frá Íslandi. Toppfiskur keypti allan sinn fisk á fiskmörkuðum og borgaði hæstu fiskverð sem kom mörgum útgerðum vel sem seldu á fiskmörkuðum
En á Íslenskum fiskmörkuðum giltu engar EES leikreglur/samkeppnisreglur – því sum útgerðarfyrirtæki stunduðu það að leigja frá sér aflaheimildir á t.d. 250 kr/kg í þorski þegar hæsta mögulega verð sem hægt var að greiða fyrir þorsk á fiskmarkaði var 240 kr/kg.
Svo notaði útgerðin/fiskvinnsla útgerðarinnar leigupeningana fyrir kvótann – til að kaupa fiskinn á 241 kr/kg og átti þá 9 kr/kg eftir í „vasapeninga“ og hráefniskostnaður þá 0 kr fyrir fiskvinnslu útgerðarinnar
Þegar þetta fyrirkomulag var svona – fyrir nokkrum árum síðan, (er enn svona) – var hráefniskostnaður hjá Toppfiski og fleiri slíkum fyrirtækjum – 70-75% af veltu (240 kr/kg) – en útgerð sem leigði frá sér fékk þá hráefnið fyrir ekki neitt + 9 kr/kg í „vasapeninga“.
Hvernig átti Toppfiskur – og fleiri fiskvinnslufyrirtæki – án aflaheimilda að keppa við þetta? HVERNIG !!?
Fleiri en einn aðili leitaði til Samkeppnisstofnunar, en allt kom fyrir ekki. Alltaf voru fundnar einhverjar afsakanir til að koma EKKI á eðlilegri samkeppni í á fiskmörkuðum. Engar samkeppnisreglur voru heldur í frjálsum viðskiptum þar sem árum saman var notuð „tonn á móti tonni“ aðferðin og borgað þá hálfvirði fyrir fiskinn. og mismunurinn þá í raun „svört viðskipti“ sem framkvæmd voru þá með aðstoð Fiskistofu.
Engir reikningar fyrir hálfvirði aflans – og ekkert VSK. Fiskistofa hefur millifært aflaheimildir milli óskyldra kennitalna í áratugi – og enginn þorir að segja neitt. Þeir sem segja eitthvað – eru settir á „svarta listann“ og þeir verstu á þann rauða….
Mafían á Sikiley yrði hrifin ef hún vissi um „svörtu deildina“ hjá Fiskistofu
Svínaríið hélt svo bara áfram – og heldur enn áfram. Bestu fiskvinnslufyrirtækin með mestu framleiðnina í fiskvinnslu eru nú flest komin yfir „móðunna miklu“
Einhver góður rithöfundur þarf að skrifa bók um þessa sögu og hvernig bestu fiskvinnslufyrirtækjunum var útrýmt, – og hvernig Fiskistofa aðstoðar við „svört viðskipti“
Stjórnmálamenn vildu ekki/þorðu ekki – að setja eðlilegar samkeppnisreglur um hvernig mætti EKKI – fénýta aflaheimildir.
Og nú er Toppfiskur allur.
Það er löngu kominn tími til að opinbera þöggunina um allt platið hvað varðar „gífurlegan árangur í bestu fiskveiðistjórn í heimi“ Í dag er þorskkvótinn t.d. 65% af meðalafla áranna 1950-1980 – eða 35% UNDIR meðaltali þriggja áratuga.
Er það „árangur“?
Eini „árangurinn“ sem ég sé – er auðlindagjaldið, – því auðvitað þurfti að skattleggja allan þennan „gífurlega árangur“ (platið) – en auðlindagjaldið er nú að drepa flestar minni útgerðir /vinnslur og smærri sjávarbyggðir sem er auðvitað „árangur út af fyrir sig“ – eða hvað?
Arthur Bogason sem að hefur barist hart fyrir smábátasjómenn á undanförnum áratugum sagði um gjaldþrotið. ,,Aflareynslukerfi/hlutdeildarkerfi er orsök þessa ástands. Öðru nafni kvótakerfi. Það eru 36 ár síðan þessu fyrirkomulagi var komið í lög, fyrst að hluta en ólin síðan þrengd 1990 og enn frekar eftir það. Toppfiskur er eitt af fórnarlömbunum, ákvað að treysta á frjálsan uppboðsmarkað, en hann hefur enn ekki litið dagsins ljós á Íslandi.“
Tengt efni:
https://www.fti.is/2019/03/31/verdhrun-a-kvota-og-onytt-kvotakerfi/
https://www.fti.is/2019/02/26/med-rettu-aetti-ad-gefa-fiskveidar-innfjarda-frjalsar-segir-fiskifraedingur/
https://www.fti.is/2019/03/11/17-ara-og-keypti-ser-bat-og-kominn-i-blomlega-utgerd/
