Ég hef verið afar hugsi yfir þeirri leið sem Seðlabanki Íslands er á hvað varðar gríðarlegar vaxtahækkanir á liðnum misserum. Ég er hugsi yfir röksemdarfærslum sumra sem segja að þegar Seðlabankinn sé að hækka stýrivextina þetta mikið sé hann að framfylgja sínu lögboðna hlutverki.
![](https://frettatiminn.is/wp-content/uploads/2023/12/vilhjalmur2023.jpg)
Ef við skoðum lög sem gilda um Seðlabanka Íslands þá kemur fram í 2. grein þeirra laga orðrétt:
„2. gr. Markmið og verkefni.
Seðlabanki Íslands skal stuðla að stöðugu verðlagi, fjármálastöðugleika og traustri og öruggri fjármálastarfsemi.“
Stýrivextir hækkaðir um 362,5% á 20 mánaða tímabili
Já, í þessari lagagrein sem gildir um Seðlabankann segir að hann skuli stuðla að stöðugu verðlagi. Ok, stoppum hérna, er það að stuðla að stöðugu verðlagi að hækka stýrivextina um 362,5% á 20 mánaða tímabili?
Er það að stuðla að verðstöðugleika að fjölskylda sem er með 40 milljóna óverðtryggt húsnæðislán hafi þurft að taka á sig aukna vaxtabyrði sem nemur 218 þúsundum á 20 mánaða tímabili? Vaxtabyrði sem hefur farið úr 140 þúsundum í 358 þúsund á þessu umrædda tímabili.
Leggja 105 milljarða á atvinnulífið
Er það að stuðla að verðstöðugleika að leggja 105 milljarða á atvinnulífið í aukinn fjármagnskostnað á 12 mánaða tímabili eins og Samtök atvinnulífsins hafa bent á. Aukinn fjármagnskostnað sem lendir af fullum þunga á litlum og meðalstórum fyrirtækjum sem varpa þessum aukna fjármagnskostnaði út í verðlagið.
Eru stýrivaxtahækkanir Seðlabankans að stuðla að verðstöðugleika með því að leggja nokkra milljarða aukinn fjármagnskostnað á bændur?
Hvernig má það vera að það sé neytendum, launafólki, bændum og litlum og meðalstórum fyrirtækjum til hagsbóta að hækka hér stýrivexti um 362,5% á 20 mánaða tímabili?
Vaxtabyrði húsnæðisláns hækkaði um 2,6 milljónir
Er það til hagsbóta fyrir heimili þessa lands að horfa upp á vaxtabyrði stökkbreytast á nokkrum mánuðum?
Ef við skoðum venjulega vísitölufjölskyldu sem er fyrir utan húsnæðiskostnað með útgjöld upp á um 500 þúsund á mánuði þá er verðbólgan að hækka mánaðarlegar greiðslur þeirra um 3.300 kr. á mánuði eða 40 þúsund á ári. Rétt er að geta þess að hér erum umtalsverða einföldun að ræða.
En ef þessi vísitölufjölskylda er með 40 milljóna óverðtryggt húsnæðislán á breytilegum vöxtum þá hefur vaxtabyrðin hækkað um 218 þúsund á mánuði eða 2,6 milljónir á ársgrundvelli.
Hversu galið er þetta? Kallast þetta að stuðla að verðstöðugleika að ná niður verðbólgu sem kostar þessa vísitölufjölskyldu 3.300 krónur á mánuði með því að leggja á auka vaxtabyrði sem nemur 218 þúsundum á mánuði.
Hvar er Þessi hagfræði kennd?
Eða er seinni hlutinn í umræddri lagagrein sem gildir um Seðlabankann kannski aðalmálið en þar segir orðrétt: „fjármálastöðugleika og traustri og öruggri fjármálastarfsemi.“
Skítt með launafólk, heimilin, bændur og lítil og meðalstór fyrirtæki
Gengur þetta allt út á að tryggja fjármálastöðugleika fjármálakerfisins, skítt með launafólk, heimilin, bændur og lítil og meðalstór fyrirtæki og er von að maður spyrji!