Rússar hafa sent skýrustu merki hingað til um að þeir muni brátt fara í gjaldþrot og er þetta í fyrsta skipti sem þeir munu ekki geta staðið við erlendar skuldbindingar sínar frá byltingu bolsévika fyrir meira en öld síðan.
Helmingur gjaldeyrisforða landsins sem er um það bil 315 milljarðar dollara, hefur verið frystur vegna refsiaðgerða vestrænna ríkja sem beitt var eftir innrásina í Úkraínu, sagði Anton Siluanov, fjármálaráðherra Rússlands. Þar af leiðandi munum við endurgreiða kröfuhöfum frá „löndum sem eru óvinsamleg“ í rúblum þar til refsiaðgerðunum verður aflétt, sagði hann. Ítarlega er fjallað um málið í erlendum miðlum og hjá matsfyrirtækjum.
Lánshæfismatsfyrirtæki myndu líklega telja Rússland vera í vanskilum ef landið missir niður greiðslur eða endurgreiðir skuldir sem gefnar eru út í dollurum eða evrum með öðrum gjaldmiðlum eins og rúblunni eða kínverska júaninu.
Vanskil gætu rekið þá fáu erlendu fjárfesta sem eftir eru, út úr Rússlandi og einangrað enn frekar hrynjandi hagkerfi landsins. Vanskil gætu orðið strax á miðvikudag, þegar þarf að greiða 117 milljónir dollara í vaxtagreiðslur af ríkisskuldabréfum í dollurum, að sögn JPMorgan Chase. Þrátt fyrir að Rússland hafi gefið út skuldabréf sem hægt er að endurgreiða í mörgum gjaldmiðlum síðan 2018, verða þessar greiðslur að fara fram í Bandaríkjadölum.
Yfirvofandi vanskil
Kristalina Georgieva, framkvæmdastjóri Alþjóðagjaldeyrissjóðsins, sagði að greiðslufall Rússa væri ekki lengur „ósennilegt“. „Rússland hefur ekki peninga til að borga skuldir sínar og getur ekki fengið aðgang að þeim,“ sagði hún í viðtali á CBS ‘Face the Nation’.
Í síðustu viku lækkaði matsfyrirtækið Fitch Ratings rússneskar skuldir og sagði að vilji og geta til að borga skuldir sínar hafi grafið undan og greiðslufall sé „yfirvofandi“. Matsfyrirtækið varaði einnig við því að Rússar gætu reynt að endurgreiða kröfuhöfum í tilgreindum löndum í rúblum. Sérfræðingar hjá Capital Economics sögðu að vanskil hafi þegar komið fram í verði rússneskra dollaraskuldabréfa, sem hafa hrunið og verslað á aðeins 20 sentum á dollar. Vaxtagreiðslur á miðvikudag koma með 30 daga frest. En lánshæfismatsfyrirtæki gætu lýst því yfir að Rússland sé í vanskilum áður en því tímabili lýkur ef
Rússar gera það ljóst að þeir ætli ekki að borga
Rússar stóðu síðast í skilum með innlendar skuldir sínar þegar landið lenti í fjármálakreppu vegna hruns á hrávöruverði árið 1998. Síðasta gjaldeyrisfall þeirra kom árið 1918 þegar Vladimír Lenín, leiðtogi bolsévika, hafnaði skuldabréfum sem gefin voru út af ríkisstjórn keisara.
Hvað gerist næst
Það er erfitt að meta hugsanlegar afleiðingar vanskila. Alþjóðlega fjármálakreppan 2008 og kórónavírusfaraldurinn sýndu hvernig neikvæð áföll geta breiðst út um nútíma samtengda alþjóðlega fjármálakerfið og hagkerfið. Rússnesk aðilar skulda alþjóðlegum bönkum meira en 121 milljarð dala, samkvæmt Alþjóðagreiðslubankanum. Evrópskir bankar eru með yfir 84 milljarða dala heildarkröfur, þar sem Frakkland, Ítalía og Austurríki eru mest berskjaldað og bandarískir bankar skulduðu 14,7 milljarða dala.
Georgieva sagði að ólíklegt væri að fjármálakreppa myndi þróast „í bili.“ Jafnvel þó að rússar hætti greiðslum til erlendra fjárfesta á öllum ríkisskuldum, þá væru um það bil 60 milljarða dollara vanskil, þar með talið rúbluskuldir erlendis eins og í Argentínu árið 2020. En sérfræðingar hjá Capital Economics vöruðu við því að ein stór fjármálastofnun gæti verið sérstaklega útsett fyrir rússneskum skuldum, sem gæti valdið víðtæku fjármálasmiti. Önnur hætta er sú að vanskil gætu leitt til þess að rússnesk fyrirtæki missi greiðslugetu.
Ríkasti kaupsýslumaður Rússlands biðst vægðar
Vladimir Potanin, ríkasti kaupsýslumaður Rússlands, kallaði eftir því í síðustu viku að létt yrði á höftum á gjaldeyri svo hægt væri að greiða vexti af erlendum skuldabréfum og lánum. Að öðrum kosti væri hætta á að landið gæti ekki staðið í skilum með allar erlendu skuldir sínar, sem hann áætlaði um 480 milljarða dollara. ,,Fyrir Rússland er aðalkostnaðurinn að vera útilokaður frá alþjóðlegum fjármagnsmörkuðum, eða að minnsta kosti hærri lántökukostnað í langan tíma. En refsiaðgerðir hafa gert það engu að síður,“ skrifuðu sérfræðingar hjá Capital Economics.