Við Hrafnhildur flugum út til Bandaríkjanna sl. nótt. Á sama tíma tók elskulegur vinur minn flugið til austursins eilífa. Við kvöddum hann kvöldið áður á Sóltúni, þar sem hann var friðsæll, en ótrúlega flottur, á endasprettinum.
Á dánardegi hans dvel ég í fjarlægu landi og fægi dýrmætar perlur úr fjársjóðum minninganna. Þar birtist hann sinni glaðlegu, kærleiksríku og hlýju nærveru. Bar sig alltaf vel. Kvartaði aldrei. Hugsaði vel um heilsuna og hafði fulla krafta fram á níræðisaldur. Hann var fyrirmynd mín og kennari.
Eitt af því sem ég lærði af honum er að „málfrelsið er kjarni alls frelsis“ og að við megum aldrei vera svo litlir í okkur að afsala okkur þessum innsta kjarna okkar, þessu dýrmætasta frelsi til að tjá það sem í hug okkar, samvisku og hjarta býr.
Ekkert og enginn má ræna okkur tjáningunni, enginn ótti, engar hótanir, engir ráðamenn, engar klíkur, enginn hópþrýstingur, engar peningagreiðslur, engin völd, né neitt annað sem heimurinn kann að freista okkar með.
Allt annað má taka frá okkur, en ekki frelsið til að tjá okkur; frelsið til að vera við sjálf verður ekki frá okkur tekið, því án þess erum við ekki lengur sjálfstæðir, hugsandi menn.
Ellert B. Schram þóttist aldrei vera neinn annar en hann var. Hann kom hreinn og beinn til dyranna og var ófeiminn við að skella dyrum ef þess þurfti! Samtíminn, með alla sína áhrifavalda, skoðanaleiðtoga, hjarðhegðun og sjálfsritskoðun þarf fleiri slíka menn.
Ófrjálst samfélag er gegnsýrt af ótta sem framkallar fábreytni í hugsun og einsleitni í viðhorfum. Frjálst samfélag er samansett af fólki sem nýtir tímann – og orkuna – til að láta hæfileika sína njóta sín, öðrum til góðs og samfélaginu til heilla. Það gerði Ellert B. Schram vel.
Við leiðarlok er þakklæti mér efst í huga fyrir elskusemi, kærleika og vináttu. Guð blessi hann og leiði á himinsins brautum þar sem aftur má spretta úr spori á grænum völlum, hlæja og tala frjálst.
[Mynd: Eva Þorbjörg Schram 2021]
