Skattabreytingar á árinu 2026

Um áramót taka gildi ýmsar skattabreytingar sem snerta bæði heimili og fyrirtæki í landinu. Tekið verður upp kílómetragjald á öll ökutæki, samhliða því að olíu- og bensíngjöld verða felld niður. Þá verða gerðar ýmsar verðlagsuppfærslur á gjöldum auk þess sem vörugjöld af ökutækjum breytast talsvert. Hér er fjallað um helstu efnisatriði breytinganna en nánari upplýsingar um einstakar breytingar má finna í greinargerðum viðkomandi lagafrumvarpa á vef Alþingis.

Tekjuskattur einstaklinga

Samkvæmt lögum um tekjuskatt hækka persónuafsláttur og þrepamörk tekjuskatts einstaklinga í upphafi hvers árs sem nemur hækkun á vísitölu neysluverðs næstliðna tólf mánuði að viðbættri hækkun vegna framleiðnivaxtar. Miðað er við 1% árlega aukningu framleiðni og er það mat tekið til endurskoðunar á 5 ára fresti, næst fyrir tekjuárið 2027. Hækkun vísitölu neysluverðs liggur nú fyrir og nemur hún 4,5% á 12 mánaða tímabili. Heildarhækkun viðmiðunarfjárhæða verður því 5,5%. Tekjuskattsprósentan er óbreytt frá fyrra ári sem og hámarksútsvar sveitarfélaga. Vegið meðal útsvar reiknast út frá útsvarsprósentu sveitarfélaga á árinu 2026 að teknu tilliti til tekjuskattsstofns hvers sveitarfélags og verður óbreytt á milli ára eða 14,94%.

Á tekjuárinu 2026 fellur brott heimild hjóna og sambúðaraðila til að samnýta annað og þriðja þrep, í þeim tilvikum ef annar aðilinn er með tekjuskattsstofn í þriðja þrepi en hinn ekki.

Skattleysismörk barna yngri en 16 ára hækka úr 180.000 kr. í 300.000 kr. en þau hafa verið óbreytt frá árinu 2014. Tekjur barna umfram 300.000 kr. bera 6% skatthlutfall (4% tekjuskatt og 2% útsvar).

Í eftirfarandi töflu má sjá skattprósentur, skattleysismörk, persónuafslátt og þrepamörk í kr. fyrir árin 2025 og 2026.

*að teknu tilliti til lögbundinnar iðgjaldsgreiðslu launþega í lífeyrissjóð.

• Gögn málsins á vef Alþingis

Tryggingagjald

Engar breytingar verða á tryggingagjaldi frá fyrra ári og verða eftir sem áður:

• Gögn málsins á vef Alþingis

Fjármagnstekjuskattur

Um áramótin taka gildi tvær breytingar á fjármagnstekjuskatti. Annars vegar verður skattlagningu leigutekna einstaklinga af íbúðarhúsnæði breytt þannig að frítekjumark leigutekna lækkar úr 50% í 25%, sem leiðir til þess að virk skattprósenta leigutekna af íbúðarhúsnæði verður 16,5%. Hins vegar verður sú heimild felld brott að nýta megi afgangs persónuafslátt til greiðslu fjármagnstekjuskatts við álagningu. Breytingarnar hafa áhrif á tekjur ársins 2026, en áhrif þeirra koma ekki fram fyrr en við álagningu opinberra gjalda á einstaklinga árið eftir.

Tekjuskattur lögaðila

Engar breytingar verða á tekjuskatti lögaðila frá fyrra ári.

Barnabætur

Tímabundnar útreikningsreglur barnabóta verða framlengdar um eitt ár sem þýðir að reiknireglur og viðmiðunarfjárhæðir barnabóta verða þær sömu á árinu 2026 og á árinu 2025.

• Gögn málsins á vef Alþingis

Vaxtabætur

Engar breytingar verða á kerfi vaxtabóta frá fyrra ári og verða þær í seinasta skipti greiddar út á árinu 2026 þar sem ný og markvissari úrræði hafa tekið við.

• Gögn málsins á vef Alþingis

Nefskattar

Útvarpsgjald og gjald í Framkvæmdasjóð aldraðra hækka um 3,7% um áramótin sem er nokkuð undir verðbólgu ársins. Útvarpsgjald verður eftir breytinguna 22.200 kr. og gjald í Framkvæmdasjóð aldraðra 14.614 kr. Gjöldin eru lögð á einstaklinga 16-69 ára sem eru með tekjustofn yfir skattleysismörkum. Undanþegnir gjöldunum eru elli- og örorkulífeyrisþegar sem dvelja á dvalar- og hjúkrunarheimilum.

• Gögn málsins á vef Alþingis

Erfðafjárskattur

Skattfrelsismörk erfðafjárskatts taka árlega breytingu miðað við þróun vísitölu neysluverðs og hækka því úr 6.498.129 kr. í 6.789.790 kr. Erfðafjárskattur er greiddur af hreinni eign dánarbús umfram skattfrelsismörk og helst skatthlutfallið óbreytt í 10%.

• Gögn málsins á vef Alþingis

Krónutölugjöld á ökutæki og eldsneyti

Um áramótin tekur gildi kerfisbreyting í skattlagningu ökutækja og eldsneytis þar sem tekið er upp kílómetragjald vegna notkunar vega. Jafnframt falla niður vörugjöld á eldsneyti, almennt vörugjald, sérstakt vörugjald og olíugjald. Auk þess hækkar kolefnisgjald um u.þ.b. 25% að teknu tilliti til jöfnunar orkuinnihalds orkugjafa auk 3,7% verðlagsbreytinga. Nýja fyrirkomulagið felur í sér að kílómetragjöld á rafmagnsbifreiðar, tengiltvinnbifreiðar og ökutæki yfir 10 tonnum falla brott en í staðin verður tekið upp heildstætt kerfi kílómetragjalds á allar bifreiðar. Bifreiðagjald hækkar um 3,7% til samræmis við verðlagsforsendur fjárlaga.

*Sýnt er grunngjald á hvert ökutæki, einingagjald á hvert gr. umfram 168 gr. CO₂ og hámarksgrunngjald. Hér er miðað við skráða losun skv. evrópsku aksturslotunni.

• Gögn málsins á vef Alþingis

Krónutölugjöld á áfengi, tóbak o.fl.

Krónutölugjöld hækka um 3,7% um áramótin sem er í samræmi við verðlagsforsendur fjárlaga.  Þar sem verðbólga ársins er 4,5% og því hærri en verðlagsforsendur fjárlaga munu krónutölugjöldin lækka að raunvirði milli ára. Breytingar á helstu krónutölugjöldum milli áranna 2025 og 2026 eru sýndar í eftirfarandi töflu.

• Gögn málsins á vef Alþingis

Vörugjöld á ökutæki

Gerðar eru breytingar á vörugjöldum á ökutæki þar sem reikniformúlum er breytt og undanþágur felldar út. Í þeim breytingum felst að vörugjöld á rafmagnsbifreiðar eru felld brott. Lágmarksvörugjöld eru hækkuð úr 5% í 10% og hámarksgjaldið er hækkað úr 65% í 70%. Auk þess eru stuðlum útreikninga vörugjaldsins breytt svo nú skal vörugjaldið nema  0,34% á hvert gramm skráðrar losunar umfram 30 grömm í stað 0,28% á hvert g/km umfram 85 grömm áður.

• Gögn málsins á vef Alþingis

Innviðagjald á skemmtiferðaskip í millilandasiglingum

Skemmtiferðaskip í millilandasiglingum greiða innviðagjald fyrir hvern farþega fyrir hvern byrjaðan sólarhring sem skip dvelur innan íslenskrar lögsögu. Gjaldið er 2.500 kr. á árinu 2025 og mun lækka niður í 1.600 kr. árið 2026.

• Gögn málsins á vef Alþingis

Veiðigjald

Fyrr á árinu voru samþykktar breytingar er varða útreikning á aflaverðmæti í reiknistofni veiðigjalds. Um er að ræða leiðréttingu sem gerð er í því skyni að veiðigjaldið endurspegli raunverulegt aflaverðmæti. Fjárhæðir veiðigjalds á landaðan afla á árinu 2026 hafa verið auglýstar í stjórnartíðindum. Auk breytinga á fjárhæðum er frítekjumark veiðigjalds hækkað þar sem sérstakt frítekjumark er tekið upp fyrir þorsk og ýsu.

• Gögn málsins á vef Alþingis

Aukatekjur

Ýmis önnur gjöld sem falla undir aukatekjur ríkissjóðs taka breytingum um áramótin. Má þar nefna hækkun á almennu gjaldi fyrir útgáfu vegabréfa úr 14.000 kr. í 19.000 kr. og flýtigjald fyrir útgáfu vegabréfa hækkar úr 28.000 kr. í 39.200 kr. Vegabréfagjald fyrir öryrkja og börn hækkar minna. Þá er töluverð hækkun á ýmsum gjöldum í tengslum við umsóknir um dvalarleyfi og ríkisborgararétt hér á landi.

• Gögn málsins á vef Alþingis